Gənclərin izi ilə.
Qarayev Orxan 20.07.1991 –ci ildə Gəncə şəhərində dünyaya göz açıb. Özündə uşaq yaşlarından rəssamlıq sənətinə marağını hiss edən, Orxan bəy, Gəncədə “Uşaq Rəssamlıq Məktəbi” –nə daxil olur. Məktəbi bitirdikdən sonra təhsilini Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Akademiyasında başa vurub.Həyat dolu rəssam, bir – birindən qeyri –adi, maraqlı, mürəkkəb olduğu qədər də şirin və anlamlı əsərlərini yaratmaqdadır.
Rəssamlıq həvəsi sizdə necə yarandı?
-İlk olaraq valdeynlərim hiss elədi. Evimizin divarlarında boş yer qalmamışdı, adamlar, gəmilər əlimə hansı rəsm gəlirdi çəkirdim. Valdeynlərim hər zaman söylərmiş ki, bu uşaq mütləq rəssam olacaq. Rəsmlərimdən evdə boş yer qalmırdı. Heç zamanda çəkdiyim rəsmləri silməzdilər. Bir neçə ildən sonra mənə göstərdilər ki, bunları sən çəkmisən, xatirələrim kağız,qələm, rəngli flamasterlerlə doludur .Biraz böydükdən sonra anama israrla deyirdim ki, rəssamlıq məktəbinə getmək istəyirəm lakin anam, birazda keçməsini söyləyirdi. Amma nəhayət ki, öz istəyimə çatdım və “Gəncə Uşaq Rəssamlıq Məktəbi” nə qoydular. ilk günümüzdə məni sınaqa çəkdilər bacarıqmı görmək üçün. Mənim qarşıma natürmort qoydular ki, mən onu işləyim. Hələ də həmin rəsm evimdədir və mənə xatırladır ki, ilk addımım incəsənətə necə olub.Uşaq rəssamlıq məktəbində bizə çox yaxşı dərs deyirdilər çünki artıq unversitetin böyük tələbləri olur. Çılpaq rəsm işləməlisən, yağlı boyalarla çalışmalısan.Bəxtim gətirdi ki, yaxşı müəllimlərim olub hansı ki, Sank-peterburqda “Repin” adına rəssamlıq akademiyasını bitirmiş müəllimlər idi.Müəllimiz Mamed Verdiyevin özüdə Непринцев Ю.М.-dan dərs almışdı.Həyatda ən böyük şanslarımdan biri idi ki, mən həmin dəyərli insanlardan dərs almışam və biz orda professional rəssamlıqı işləyə bilmişik. Gəncədə həmin məktəbi oxuyan uşaqların hamısı ADRA –a qəbul oldular və bundan başqa Rusiya və Ukrayna unversitetinə qəbul olurdular. Məğız bundadır ki, bizim təməlmiz yaxşı idi.
Sizdə qərara gəldiniz ki, Bakıya təhsilinizi davam etmək üçün gələsiz.
-Bəli, daha Rusiyaya valdeynlərmizlə qayıtmaqa imkanımız yox idi. Gəncə şəhərində böyük akademiya olmadıqından Bakıya üz tutdum və təhsilimə burda davam etirdim. Özümdə şad oldum ki, həmin unversitedə oxumuşam, müəllimlərini tanımışam. Həm incəsənət həm də həyat məktəbidir. Hər bir rəssam üçün ən əsas mühitdə olmaqdır. Elə rəssam var ki, bütün günü emalatxanadadır yalnız işləyir. Əsas mühitə keçməkdir, mühitdə olması vacibdir. Məsəl üçün sizə bu mühit qeyri – adi gəlir çünki bütün gününüzü işdə yaxud evdə olmaqla keçirə bilərsiz amma burası başqa bir aləmdir. Azadlıq otağıdı nə istəsən edə bilərsən, fikir azadlığı var, düşünmək olar, gülmək olar, oppanmaq belə olar(gülür). Mən bu otağa girəndə bütün problemlərimi unuduram. Akademiya bu cəhətdən rahat idi.
Sizi hansı sujet cəlb edir?
-Akademiyada oxuyan zaman tələblərimiz var idi. Biz akademizmla çalışırdıq, klassika ilə üzləşməliydik, hər şeyi öyrənməliydik. Ümumiyyətlə incəsənət xadimi, insanının işi ömür boyu öyrənməkdir. Hansısa böyük rəssama sual versəniz ki, rəssamlıqı tam öyrəndiz? Əminliklə deyər ki, hələ də öyrənirəm. Çünki bu bitmir, tükənməz bir şeydir, hər dəqiqə, hər saniyə yeni bir şeylər çıxır. Akademiyanı bitirdikdən sonra başladım öz baxışımla baxıb işləməyə. Deyə bilmərəm hansı sujetə üstünlük verirəm, mən daha çox müşahidə etməyi sevirəm. Üslubumu dəyişmədən tez-tez mövzularımı dəyişirəm. Buna görə də hansısa mövzunu xatırlaya bilmirəm. Amma deyə bilərəm ki, sevdiyim mövzu əsasən məişətə uyğundur, adi bir əşyalardan, insanların içində gözlə görə bilmədiyimiz, hiss edə bilmədiklərimizi rəsmlərimdə əks etdirməkdir.
Sizə nə ilham verir?
-Hər şey, yaşamaq, sevgi, musiqi ilham verir. Məni çıxmaq şərti ilə bəzi rəssamlar deyir ki, ilham yoxdur deyə çalışmırıq. Elə gün olur ki, əlini heç nəyə vurmağın gəlmir, fırçaya, rəngə, içindən, qəlbindən işləmək gəlmir.Hər bir şeydən ilham almaq olar sadəcə özünü sakitləşdirsən, ruhunu rahatlatsan. Oturub ilhamı gözləmək olmaz, əgər işləsən ilham yarana bilər. Bilirsiz, bu vaxta bənzəyir biz kimisə gözləyirik və vaxt getmir, sanki vaxt dayanıb amma biz işləyəndə görürük ki, vaxt öz axarı ilə gedir. Əgər işləsən fikirlər yaranar və istəməsən belə ilham yaranar.
Bu zamana qədər sərginiz olub?
-Bu zamana qədər fərdi sərgim olmayıb amma çalışıram ki, olsun. Bunun üzərində çox zəhmət çəkmək, yetişmək lazımdır. Bu günə kimi bir çox sərgilərdə iştirak etmişəm, sertifikatlarla, diplomlarla tərtif olunmuşam. Beynəlxalq sərgilərdə də iştirakım olub. Bu yaxınlarda olan sərgilərin adını çəkə bilərəm. "Spectrum" adlı qrup sərgisi. VI Beynəlxalq "Tullantıdan incəsənətə" sərgisi. 8-ci Beynəlxaq "Qız Qalası" "İncəsənət Festivalı" bunun kimi sərgilər çox olur, bu bitib, tükənməyən bir şeydir.Sizin işiniz yazmaqdır, bizim işimizdə yeni proyeklər hazırlamaqdır. Hər gün olmasada çalışırıq ki, ayda bir dəfə sərgi edək. Əlbbətdə, məndə istəyirəm ki, fərdi sərgim olsun və rahat bir şəkildə deyim ki, mənim də fərdi sərgim oldu. Ona görə yox ki, mənim sərgim olmalıdı, nişanə olması üçün xeyir, sadəcə özümü hazır hiss etməliyəm. Sərgi insanı böyüdür və dolğunlaşdırır. Hər sərgidə nə isə kəşf edirsən özün üçün. Sərgidə ktirika ilə üzləşirsən. Həmin ktirika ilə rastlaşanda, bəzi insanlar aqrisiv qarşılıyır ki, mənim işlərim ən yaxşısıdır, mənə bununla yanaşmayın. Məncə ktirika insana yaxşı təsir etməlidir, çıxarış etməlidi özü üçün, nə baş verdi? Niyə belə düşünürlər? Düzdü demirəm ki, başdan-ayağa öz işini dəyişsin sadəcə duyub hiss etsinlər.
Elə olub ki, hansısa əsəri yarada bilməmisiz?
-Çox çətin sualdı əslində (gülür). Bilmirəm hansı əsər yaranıb hansı yox. Hər biri mənim üçün əzizdir. Lakin bəzən olub ki, hansısa rəsm ya zəifdir ya da o hissləri verməyə çalışa bilməmişəm . Amma düşünürəm ki, alınmayan işə “Bacarmamışam” deyə bilmərəm çünki alınmayan işimin üzərində də bir şeylər öyrənmişəm və eyniylə alınan işlərimədə “Bacarmışam”da deyə bilmərəm. Bunu izah edə bilmərəm çünki bilmirəm nə bitib nə qalıb.
Hansısa rəssamdan əsərlərniz tənqidlə qarşılanıb?
-O qədər olub ki, çoxda gözəl tənqid olunmuşam və normalda qarşılıyıram. Əgər söhbət rəssamlardan gedirsə, onlar tərəfindən çox olur. Niyə? Çünki onlar bu işin içində olan insanlardır və hansı şuaların verilməsini çox gözəl görə bilirlər. Adi kütlədən olan insanlar isə fikirləri, ktirikası daha maraqlıdır. Elə fikirlər bildirirlər ki, özün bunu heç rəsm çəkərkən düşünməmiş olursan və özünə deyirsən ki, belə də olarmış. Tənqidlə rastlaşmışam və hələ də rastlaşacam.
Bir çox insan iş görərkən musiqi dinləyir sizdə hansısa musiqini dinləyirsiz?
-Bəzən dinləyirəm, bəzən dinləmirəm.Sakitliyin içərisində çalışıram, yalnız otaqda mən və xəyallarım olur. Birdə baxıram ki, artıq vaxt uçub və öz axarı ilə gedib. Elə olur ki, sevdiyim musiqilərin sədası altında da işləyirəm.
Hansı rəssamların əsərlərini bəyənirsiz?
-Bir çox rəssamların əsərlərini bəyənirəm xarici və yerli. Bizim çox gözəl rəssamlarmız var Tahir Salahov, Tofiq Cavadov, Mircavad Mircavadov, Əşrəf Muradov və bir çoxları.
Rəsimlərinizi kimlərinsə alması sizin üçün önəm daşıyırmı?
-Əlbbətdə, hədiyyə verəndə və satanda çox diqqətli olmalısan.Sənin verdiyin əziyyəti görə bilsin və əsərini əzizləməyi bacarsın. Mənim rəsmlərim kiminsə boş divarlarını doldurmaq üçün deyil. Həqiqətən həmin rəsmdə özünü tapan, qiymət verən insanlar üçündür. Elə rəssamlar var ki, yalandan tabloya boya çırpır və əsər adlandırır, insanlarda onu bəyənərək milyonlar xərcləyir. Biri var artist, biri var əsl rəssam.Əsl rəssamın işi rəsimin üzərində əziyyət çəkməsidir.
Orxan bəy,sizə yaradıcı uğurlar və fərdi sərgi etməyi arzu edirəm.
-Təşəkkür.
Səidə Seyidova
